Zettje in de goede richting – Lizette Klein – 28 augustus 2025
Onderbelasting krijgt veel minder aandacht dan overbelasting, maar kan minstens zo schadelijk zijn, zeker voor mensen met een chronische aandoening. Het sluipt er langzaam in, maakt je wereld kleiner en tast zowel je fysieke als mentale gezondheid aan. In deze blog deel ik mijn ervaring én praktische tips om in kleine stappen weer meer uit het leven te halen.
Er wordt veel gesproken over overbelasting bij chronische aandoeningen, logisch, want wie te veel van zichzelf vraagt, krijgt daar vroeg of laat de rekening voor. Maar wat veel minder aandacht krijgt, is het tegenovergestelde: onderbelasting. En geloof me, dat kan minstens zo schadelijk zijn.
Ik kwam op het idee om hierover te schrijven door wat ik regelmatig in mijn DM’s of via de mail krijg. Reacties als: “Zo knap wat je doet, dat kan ik niet”, “Ik haal steun uit je woorden”, “Ik doe niks meer” of “Mijn wereld is zo klein geworden”. Die zinnen raken me, omdat ik mezelf daar vroeger ook in herkende. Dat je wereld kleiner en moeizamer wordt is een feit en ik weet hoe snel die kleine wereld nog kleiner wordt als je alles uit de weg gaat.
Als je ziek wordt, krijg je van alle kanten te horen dat je rust moet nemen, niet te veel moet doen, vooral naar je lichaam moet luisteren, zo ook in mijn geval. Daar is niets mis mee, rust is nodig om te herstellen en om binnen je grenzen te blijven. Maar ergens onderweg sloop er iets anders in, ik werd voorzichtig, te voorzichtig. Dingen die ik eigenlijk best had gekund, liet ik uit angst voor overbelasting achterwege. Uitjes deed ik nog nauwelijks, hobby’s raakten op de achtergrond, nieuwe uitdagingen schoof ik voor me uit. Zeker ook de cognitieve uitdagingen, want het NPO (Neuro Psychologisch Onderzoek) wees tenslotte uit dat ik ‘fouten’ maakte, en dat wil je niet, dus ging ik het uit de weg. Met het gevolg dat mijn brein, als ik écht aan de slag moest, zo goed als niets meer aan informatie kon verwerken.
Het is een beetje alsof je altijd je energie op de bank laat staan. Je denkt dat je spaart, maar eigenlijk wordt de waarde steeds minder. Je wereld wordt kleiner, je lijf en hoofd worden trager en je zelfvertrouwen brokkelt steeds verder af. Want als je dingen niet meer doet, raak je ook het gevoel kwijt of je ze wél kúnt doen.
Dus niet alleen mijn lichaam kon steeds minder aan, maar ook mijn hoofd. Ik voelde mij steeds sneller onzeker, ging meer twijfelen, zag beren op de weg die er misschien niet eens waren, maar die ikzelf alvast op de weg zette. De veilige bubbel waarin ik dacht te leven, bleek langzaam een kooi te worden.
Het is belangrijk om niet alleen fysiek in beweging te blijven, maar ook mentaal en cognitief. Mindset is niet het wondermiddel dat je aandoening wegtovert, maar het kan wél bepalen hoe je ermee omgaat. Het verschil tussen denken: “Ik kan dit toch niet” en “Ik probeer het in kleine stapjes” is gigantisch.
Ik heb geleerd dat ik mezelf, in steeds een klein stapje verder zetten (letterlijk en figuurlijk), soms gewoon moet aansporen om iets te doen, ook als ik er totaal geen zin in heb, want negen van de tien keer voel ik me beter zodra ik bezig ben. Of dat nu een kleine wandeling in het parkje achter mijn appartement is, een fietstocht door de streek, een koffiemoment en een goed gesprek, creatief aan de slag gaan of cognitieve uitdagingen zoeken. Het heeft mij echt een gezonder lijf, betere mindset en dit platform opgeleverd.
Afleiding werkt, echt! Het neemt de pijn of vermoeidheid niet weg, maar het kan je hoofd wel even op een andere stand zetten. Toen ik weer begon met meer bewegen, creatief bezig zijn en nieuwe cognitieve uitdagingen aanging, merkte ik dat mijn dagen lichter werden. Niet omdat ik ineens meer energie had, maar omdat ik mijn aandacht ergens anders op richtte dan op wat ik níet kon.
Eerlijk is eerlijk: de drempel om te beginnen is vaak hoog en daarom moet je geen te grote stappen willen maken. Soms voelt het alsof je eerst een halve berg moet beklimmen om gewoon de draad op te pakken. Maar zodra je eenmaal bezig bent, verdwijnt die drempel steeds meer en wordt steeds lager, tot je er steeds makkelijker overheen stapt.
Wat ik echt heb moeten leren, is om doelen klein te maken. Ik ben iemand die snel denkt in grote lijnen, maar bij een chronische aandoening kan dat je nek breken. Een te grote stap werkt verlammend: je ziet alleen hoe ver je nog moet, niet wat je al hebt gedaan.
Daarom ben ik gaan werken in mini-stapjes. Soms was mijn doel letterlijk: “Ik ga vandaag tien minuten aan dit project werken”. En als dat lukte, voede ik me beter dan wanneer ik mezelf had opgedragen om het hele project in één keer af te maken, en vervolgens gefrustreerd moest opgeven.
Denk maar eens aan de goede voornemens die ieder jaar rond het nieuwe jaar worden gemaakt. Sowieso raar om 1 januari als punt vast te stellen, want veranderingen aangaan kan op ieder moment en wellicht het beste op het moment dat je voelt dat er iets moet veranderen.
Enige jaren geleden kwam ik via Instagram in contact met Claudia_Stinne_coach en haar inzichten gebruik ik nog dagelijks: veranderingen in kleine stapjes doorvoeren, maar ook kijken naar waar het vandaan komt waarom je iets wel of niet aanpakt of niet lukt. Het kan zomaar zijn dat er een achterliggende gedachte is, of dat je eerder te grote stappen wilde maken waardoor je steeds terugvalt in oude gewoontes.
Onderbelasting sluipt er langzaam in. Het begint met een dagje overslaan omdat je moe bent, en voor je het weet, is het weken geleden dat je nog iets nieuws hebt geprobeerd. Ik probeer mezelf nu te betrappen op dat proces, niet om streng te zijn, maar om mezelf te herinneren aan wat ik echt nodig heb.
De kunst zit in de balans: genoeg rust nemen om niet overbelast te raken, maar ook genoeg uitdaging houden om niet onderbelast te worden. Dat is geen rechte lijn, maar een voortdurende dans (klink leuker en vriendelijker dan uitdaging). En soms stap je op iemands tenen, in dit geval meestal die van jezelf, maar dat is oké.
Onderbelasting maakt je lichaam minder fit, maar het kan ook mentaal zwaar wegen. Je wereld wordt kleiner, je sociale contacten drogen op, je voelt je minder nuttig of minder onderdeel van het leven. En dat heeft weer invloed op hoe je in je vel zit.
Daarom geloof ik dat het werken aan je mindset net zo belangrijk is als fysiotherapie of medicatie. Hoe klein ook, er moet altijd iets zijn waar je naar uitkijkt, iets wat je uitdaagt, iets dat je doet voelen dat je lééft. Uiteraard is het gebied waarbinnen je kan laveren kleiner en zal zeker niet alles haalbaar zijn, maar mijn ervaring is dat er een grotere wereld openging dan ikzelf voor mogelijk had gehouden. Het gevoel dat ik weer leef in plaats van overleef, is echt gekomen door uit de onderbelasting te komen, uitdagingen en afleiding te zoeken. Dat is overigens hard werken en alleen al daarom niet een roadmap dat je in een week op een andere koers stuurt.
Zoek iets wat je leuk vindt en maak het belachelijk klein. Wil je tekenen*? Begin met één krabbel per dag. Wil je meer bewegen? Begin met een rondje door de kamer of een paar oefeningen op een stoel. Zoek wat je aanspreekt en begin klein. En vergeet niet: ook als het niet perfect gaat, heb je het toch gedaan. Dat telt.
*Zie de ‘Luister en Creëer’ oefening van Rozemarijn – StoryArtPaper – Zorgen voor jezelf op kunstzinnige wijze
Ik heb geleerd dat onderbelasting niet ineens toeslaat, maar stiekem binnensluipt. Dat het niet altijd gaat om grootse stappen, maar juist om kleine, herhaalde bewegingen en bezigheden die je uit je, voor jouw gevoel, veilige bubbel trekken. En dat creativiteit, afleiding en een gezonde dosis eigenwijsheid je beste wapens zijn.
Dus als ik de keuze heb tussen niets doen en iets kleins proberen, dan kies ik voor dat kleine stapje. Want zelfs een mini-stapje is nog altijd een Zettje in de goede richting.
Liefs, Lizette
Ik lees graag terug hoe jij omgaat met onderbelasting. Laat een reactie achter onder bijpassende post of stuur me een prive berichtje
📌Ken je iemand voor wie dit herkenbaar kan zijn? Stuur deze blog door en geef zo ook hen een Zettje in de goede richting.
De koffievlekken zijn het levende bewijs: dit blog is met liefde én cafeïne tot stand gekomen.
Geef mij een Zettje in de goede richting?
Doneer →☕← alvast bedankt ღ
Link geldig t/m 14 oktober 2025 (link verlopen? zie thuispagina)
Lees ook dit verhaal dat ik deelde in een eerdere nieuwsbrief: Dit is geen gezellig zondagverhaal, lezen doe je op eigen risico, dit wordt een klaagzang van frustratie ㋡
Wil jij ook jouw verhaal delen? neem contact met mij op voor meer informatie
⇑ ⇑ ⇑ ⇑ ⇑ ⇑
Je hoeft de Substack app NIET te downloaden!!!!! Na invullen van je emailadres, krijg je de melding; Download de app om af te ronden (uitgekookt) maar dat hoef je NIET te doen, je bent dan namelijk al aangemeld!!
