Over groeien, struikelen en het vinden van je eigen plek
Column 272 – 11 november 2025 – 📖 Leestijd: 5-6 minuten
In deze column neem ik je mee in hoe ik leerde omgaan met het stemmetje in mijn hoofd. Over ouder worden en chronisch ziek zijn, over mild zijn voor jezelf, en over het vinden van rust in wie je bent, ook als je niet alles “op de rit” hebt.
Toen ik jonger was, kon onzekerheid me compleet in de houdgreep nemen. Of het nu ging om een presentatie op school, het dragen van een opvallend kledingstuk, of simpelweg mijn mening geven; altijd was er die twijfel. Wat zouden anderen wel niet van mij denken? Hoe ouder ik werd, hoe zachter die stem werd. Niet omdat alles vanzelf makkelijker werd, maar omdat ik leerde dat de meeste mensen vooral met zichzelf bezig zijn. Ouder worden en chronische aandoeningen hebben is, gek genoeg, het grootste cadeau aan mijn zelfvertrouwen geweest. Je leert relativeren, je lacht om dingen waar je vroeger wakker van lag, en je realiseert je: ik ben goed genoeg zoals ik ben.
Toch is onzekerheid niet iets wat je volledig afleert. Ik merk dat vooral in contact met mensen die ogenschijnlijk alles op de rit hebben. Een gesprek met iemand met een indrukwekkende carrière of een indrukwekkend CV kan mijn zelfvertrouwen weer even laten wankelen. Alsof hun succes mijn waarde bepaalt. En dan is er nog het feit dat ik, door chronische aandoeningen, ben afgekeurd voor werk, dat doet iets met je gevoel van eigenwaarde. De reacties van anderen zijn soms meewarig, soms ontwijkend. Als ik uitleg hoe ik mijn dagen nu invul, mijn dagbesteding met dit platform, creatief bezig zijn, tijd nemen voor mezelf, voel ik soms dat ik mezelf moet verdedigen. Maar steeds minder vaak, want ik ben trots op wat ik doe en hoe ik mijn leven vormgeef.
Het valt me op dat mensen vaak niet goed weten hoe ze moeten reageren als je vertelt dat je afgekeurd bent. Sommigen kijken je aan met een blik van: “Wat doe jij dan de hele dag?” Anderen zijn juist oprecht geïnteresseerd, maar er is vaak een ondertoon van ongemak. Lang raakte dat mijn heel diep, ik voelde me minder dan anderen, alsof ik moest bewijzen dat ik mijn tijd nuttig besteedde of juist aan wilde tonen hoe veel rust ik moet nemen. Tegenwoordig voel ik veel minder de behoefte om mezelf te verantwoorden, ik weet wat mijn leven waardevol maakt, voor mijzelf en ook voor de mensen die dicht bij mij staan, dat is genoeg.
De grootste verandering door de jaren heen is dat ik veel milder ben geworden voor mezelf. Waar ik vroeger een minderwaardigheidscomplex had, probeer ik nu naar mezelf te kijken zoals ik naar een goede vriend(in) zou doen: met begrip, humor en compassie. Natuurlijk zijn er momenten waarop oude onzekerheden opspelen, als ik een compliment krijg, bijvoorbeeld. Mijn eerste reactie is vaak om het weg te wuiven: “Ach, zo bijzonder is het niet.” Maar tegenwoordig probeer ik stil te staan, het compliment aan te nemen, er voor te bedanken en mezelf toe te staan er trots op te zijn.
Er zijn nog steeds situaties waarin ik het lastig vind om stevig in mijn schoenen te staan. Gesprekken met instanties, bijvoorbeeld. De zenuwen, het gevoel dat je je moet bewijzen, het idee dat je niet serieus genomen wordt, het blijft een uitdaging.
Wat mij helpt, is een goede voorbereiding. Niet alleen even opschrijven wat ik wil zeggen, maar al dagen van tevoren door het gesprek heen gaan in mijn hoofd (niet te veel want dat raak ik in de knoop). Ik maak lijstjes, markeer belangrijke punten in brieven of mails, en probeer goed uitgerust aan het gesprek te beginnen. Ook herinner ik mezelf eraan waar de focus moet liggen: wat écht belangrijk is, en waar ik me beter niet te veel door kan laten afleiden.
En wat ik merk: bij een duidelijke uitleg, met rust en overzicht, komt er vaak wél begrip. Niet altijd meteen, maar uiteindelijk meestal wel, dat besef maakt het iets minder spannend. Ik heb recht op mijn plek in de maatschappij en dat gevoel neem ik steeds bewuster mee.
Vanuit de psychologie weten we dat onzekerheid vaak zijn oorsprong vindt in onze jeugd. Een kritische ouder, pestgedrag op school, of simpelweg een paar keer ‘anders’ zijn dan de rest kan voldoende zijn om die interne twijfel te voeden. Onzekerheid ontwikkelt zich vaak uit een verlangen om erbij te horen, goedkeuring te krijgen, of niet afgewezen te worden. Het is een heel menselijke trek, die iedereen in meer of mindere mate kent.
De mate waarin je onzeker bent, wordt beïnvloed door persoonlijkheid, levensgebeurtenissen, en de sociale omgeving. Maar het mooie is: onzekerheid kan afnemen door positieve ervaringen, het opdoen van nieuwe vaardigheden, en groeiend zelfinzicht. Door te oefenen met mildheid naar jezelf, door successen te vieren, hoe klein ook, en door te leren dat perfectie niet bestaat, groeit je zelfvertrouwen stap voor stap.
- Erken het gevoel: Probeer onzekerheid niet weg te stoppen, maar kijk het aan. Vaak wordt het dan al minder groot.
- Wees mild voor jezelf: Fouten maken mag, daar leer je van. Vergelijk jezelf niet te streng met anderen.
- Vier kleine successen: Sta stil bij wat goed gaat, hoe klein ook.
- Praat erover: Je zult merken dat bijna iedereen zich wel eens onzeker voelt.
- Bereid je voor: Zeker bij spannende gesprekken helpt het om vooraf te bedenken wat je wilt zeggen.
- Geef complimenten aan jezelf: Niet alleen aan anderen, maar ook aan jezelf.
Onzekerheid hoort bij het leven, maar het hoeft je niet te definiëren. Ouder worden heeft me geleerd dat eigenwaarde van binnenuit komt, niet van wat anderen vinden of verwachten. Wees mild voor jezelf, wees trots op wie je bent en hoe je je dagen invult, en weet dat iedereen zo zijn onzekerheden heeft, ook die mensen met indrukwekkende carrières. Je bent goed genoeg, precies zoals je bent. En dat is een gedachte waar je je aan vast mag houden, elke dag opnieuw.
Lizette
Waar komt bij jou de meeste onzekerheid vandaan?
A) Werk / studie / carrière
B) Lichamelijke of mentale gezondheid
C) Sociale relaties / ontmoetingen
D) Anders ….
Je hoeft de Substack app NIET te downloaden!!!!! Na invullen van je emailadres, krijg je de melding; Download de app om af te ronden (uitgekookt) maar dat hoef je NIET te doen, je bent dan namelijk al aangemeld!!
↬ Kaarten en meer van Studio Kuukeluus
